حمایت از گنج‌نما




 

سرود ِ مردی که خودش را کُشته است

نه آبش دادم

نه دعایی خواندم،

خنجر به گلویش نهادم

و در احتضاری طولانی

او را کُشتم.

به او گفتم:

«ــ به زبانِ دشمن سخن می‌گویی!»

و او را

کُشتم!

نامِ مرا داشت

و هیچ‌کس همچُنُو به من نزدیک نبود،

و مرا بیگانه کرد

با شما،

با شما که حسرتِ نان

پا می‌کوبد در هر رگِ بی‌تابِتان.

و مرا بیگانه کرد

با خویشتنم

که تن‌ْپوش‌اش حسرتِ یک پیراهن است.

و خواست در خلوتِ خود به چارمیخم بکشد.

من اما مجالش ندادم

و خنجر به گلویش نهادم.

آهنگی فراموش شده را در تنبوشه‌ی گلویش قرقره کرد

و در احتضاری طولانی

شد سَرد

و خونی از گلویش چکید

به زمین،

یک قطره

همین!

خونِ آهنگ‌های فراموش‌شده

نه خونِ «نه!»،

خونِ قادیکلا

نه خونِ «نمی‌خواهم!»،

خونِ «پادشاهی که چِل‌تا پسر داشت»

نه خونِ «ملتی که ریخت و تاجِ ظالمو از سرش ورداشت»،

خونِ کَلپَتر

یک قطره.

خونِ شانه بالا انداختن، سر به زیر افکندن،

خونِ نظامی‌ها ــ وقتی که منتظرِ فرمانِ آتش‌اند ــ ،

خونِ دیروز

خونِ خواستنی به رنگِ ندانستن

به رنگِ خونِ پدرانِ داروین

به رنگِ خونِ ایمانِ گوسفندِ قربانی

به رنگِ خونِ سرتیپ زنگنه

و نه به رنگِ خونِ نخستین ماهِ مه

و نه به رنگِ خونِ شما همه

که عشقِتان را نسنجیده بودم!

به زبانِ دشمن سخن می‌گفت

اگرچه نگاهش دوستانه بود،

و همین مرا به کشتنِ او واداشت...

در رؤیای خود بود...

به من گفت او: «لرزشی باشیم در پرچم،

پرچمِ نظامی‌های ارومیه!»

بدو گفتم من: «نه!

خنجری باشیم

بر حنجره‌شان!»

به من گفت او: «باید

به دارِشان آویزیم!»

بدو گفتم من: «بگذار

از دار

به زیرِمان آرند!»

به من گفت او: « لبی باید بوسید.»

بدو گفتم من: « لبِ مارِ شکست را، رسوایی را!»...

لرزید و از رؤیایش به درآمد.

من خندیدم

او رنجید

و پُشتش را به من کرد...

فرانکو را نشانش دادم

و تابوتِ لورکا را

و خونِ تنتورِ او را بر زخمِ میدانِ گاوبازی.

و او به رؤیای خود شده بود

و به آهنگی می‌خواند که دیگر هیچ‌گاه

به خاطره‌ام بازنیامد.

آن وقت، ناگهان خاموش ماند

چرا که از بیگانگی‌ِ صدای خود

که طنینش به صدای زنجیرِ بردگان می‌مانِست

به شک افتاده بود.

و من در سکوت

او را کُشتم.

آبش نداده، دعایی نخوانده

خنجر به گلویش نهادم

و در احتضاری طولانی

او را کُشتم

ــ خودم را ــ

و در آهنگِ فراموش شده‌اش

کفنش کردم،

در زیرزمینِ خاطره‌ام

دفنش کردم.

او مُرد

مُرد

مُرد...

و اکنون

این منم

پرستنده‌ی شما

ای خداوندانِ اساطیرِ من!

اکنون این منم، ای سرهای نابه‌سامان!

نغمه‌پردازِ سرود و درودِتان.

اکنون این منم

من

بستریِ تخت‌خوابِ بی‌خوابی‌ِ شما

و شمایید

شما

رقاصِ شعله‌یی بر فانوسِ آرزوی من.

اکنون این منم

و شما...

و خونِ اصفهان

خونِ آبادان

در قلبِ من می‌زند تنبور،

و نَفَسِ گرم و شورِ مردانِ بندرِ معشور

در احساسِ خشمگینم

می‌کشد شیپور.

اکنون این منم

و شما ــ مردانِ اصفهان! ــ

که خونِتان را در سُرخیِ گونه‌ی دخترِ پادشاه

بر پرده‌ی قلم‌کارِ اتاقم پاشیده‌اید.

اکنون این منم

و شما ــ بیمارانِ کار! ــ

که زهرِ سُرخِ اعتصاب را

جانشینِ داروی مزدِ خود می‌کنید به‌ناچار.

اکنون این منم

و شما ــ یارانِ آغاجاری! ــ

که جوانه می‌زند عرقِ فقر بر پیشانیِتان

در فروکشِ تبِ سنگینِ بیکاری.

اکنون این منم

با گوری در زیرزمینِ خاطرم

که اجنبیِ خویشتنم را در آن به خاک سپرده‌ام

در تابوتِ آهنگ‌های فراموش شده‌اش...

اجنبی‌ِ خویشتنی که

من خنجر به گلویش نهاده‌ام

و او را کشته‌ام در احتضاری طولانی،

و در آن هنگام

نه آبش داده‌ام

نه دعایی خوانده‌ام!

اکنون

این

منم!

۳ تیر ۱۳۳۰

© www.shamlou.org سایت رسمی احمد شاملو